آنچه دراین مقاله گفته می شود نظرات اساتیدی است که درحوزه آموزش علوم کامپیوتر به کودکان فعالند و به نوعی به دغدغه والدین درخصوص آموزش کامپیوتر به کودکان و به سوالاتی که دراین خصوص پرسیده می شود ، پاسخ می دهد.
شروع آموزش به دانش آموزان در ایران از ششم دبستان و با کتاب «کار و فن آوری» شروع میشود. وبه نوعی علم کامپیوتر را مترادف با یادگیری مهارتهای هفت گانه ICDL می دانند ، درحالی که هدف آموزش مهارتهای هفتگانه ICDL آشنایی کارکنان دولت با کامپیوتر بود و به نظر تشخیص درستی بود، زیرا در آن سالها (بیش از ۱۵ سال پیش که اوج تدریس ICDL بود) کامپیوتر برای بسیاری ناشناخته بود.بنابراین ICDL فقط یک مهارت است و نه علم و دانش کامپیوتر، باید بگوییم که تجربه نشان داده آموزش ICDL به کودکان و یا نوجوانان:
الف) فاقد هر گونه جذابیت و یا خلاقیتی است.
ب) کاربرد کمی دارد .
تدریس ICDL در مدارس شاید به دلیل نبودن ایده و یا سرفصلهای جایگزین متداول شده است و خلق ایدهها و کارهای خلاقانه در آن به سادگی میسر نیست.خوشبختانه در حوزه آموزش علم کامپیوتر به کودکان و نوجوانان ، شرکت گوگل دورههایی را به نام CS first ایجادکرده است که کاملا رایگان می باشد. در این دوره اساس کار بر روی یادگیری «زبان برنامه نویسی اسکرچ» است.یکی از مخاطبین اصلی این دورهها و سامانه آموزش آن معلمین هستند که بر اساس این سرفصلها بتوانند بدون دانش قبلی و برای اولین بار «علوم کامپیوتر» را به کودکان آموزش دهند.لینک سایت اصلی آن از قرار زیر است و محتواهای آموزشی آن بسیار مفصل و به صورت ویدئو، تمرین و نمونه سوال و نمونههای حل شده است و توضیحات کامل آن را میتوانید در همین سایت مشاهده کنید:
همچنین سرفصلهای دوره Creative Computing دانشگاه هاروارد نیز بر اساس زبان برنامه نویسی اسکرچ تهیه شده است:
creativecomputing.gse.harvard.edu/guide
در دوره گوگل، سرفصل دانشگاه هاروارد و همچنین سرفصلهای دانشگاه کمبریج از زبان برنامه نویسی اسکرچ که در دانشگاه MIT ساخته شده است، استفاده میشود. در اسکرچ کودکان قطعه هایی که هر یک دستوری است را به یکدیگر میچسبانند و برنامه ای را میسازند.تنوع عناصر موجود در زبان برنامه نویسی اسکرچ به گونهای است که بچهها میتوانند نقاشی بکشند، داستانی بگویند، انیمیشن بسازند و بازی درست کنند.
درکشورهای توسعه یافته مانند آمریکا، انگلستان ، فنلاند و …آموزش کامپیوتر به کودکان (مقطع ابتدایی) در ابتدا از نرم افزار scratch شروع میکنند و سپس درادامه زبانهایی مانند زبان برنامه نویسی پایتون تدریس میشود ، زبان برنامه نویسی اسکرچ (که توسط تیم دانشگاه MIT به رایگان ساخته شده است) و سازمان raspberry pi foundation که سخت افزار rapsbeery pi (یک کامپیوتر بسیار ارزان و کوچک و مناسب برای آموزش کودکان) ساخته است . تاثیر جهانی و بسیار بزرگی را در حوزه آموزش کامپیوتر به کودکان و نوجوانان ایجاد کردهاند.شرکتهای بسیار بزرگی مانند شرکت اسباب بازی لگو، گوگل و مایکروسافت در حوزه آموزش برنامه نویسی به کودکان حامی این دو منبع یاد شده (scratch و raspberry pi) هستند.
جمع بندی و نتیجه گیری :
باتوجه به سالها سابقه تدریس در خصوص آموزش مهارت های مختلف کامپیوتر از جمله ICDL پیشنهاد می کنیم اگربه دنبال آموزش علم کامپیوتر که از مهارت های لازم و ضروری برای زندگی در قرن ۲۱ می باشد ، مسیر زیر را برای آموزش برنامه نویسی به فرزندانتان به کار گیرید :
درابتدا آموزش را با مفاهیم مقدماتی ویندوز، کار با ماشین حساب، ساخت فولدر و فایل و کار با نرم افزار نقاشی (Paint) آغاز کنید و سپس آموزش نرم افزار اسکرچ و آموزش نرم افزار پایتون را به عنوان قدم اصلی در مسیر آموزش مفاهیم پایه علم کامپیوتر به کودکان درنظربگیرید.